Thé Tjong-Khing: 90 jaar jong in Verwey Museum Haarlem

Foto: Fjodor Buis

Haarlem, 30 maart 2023

In augustus bereikt de gelauwerde en zeer geliefde Haarlemse kinderboeken illustrator Thé Tjong-Khing de memorabele leeftijd van 90 jaar. Ter gelegenheid van deze heuglijke gebeurtenis wordt hij geëerd met een unieke overzichtstentoonstelling in Verwey Museum Haarlem, waarin zijn rijke oeuvre worden samengebracht: strips, kinderboeken en illustratiewerk, waaronder veel nieuw en nooit eerder geëxposeerd werk. De tentoonstelling is samengesteld door Tonio van Vugt, illustrator, redacteur, vertaler en artistiek directeur van Stripdagen Haarlem. Thé Tjong-Khing: 90 jaar jong is te zien van 7 april tot en met 10 september 2023.

Thé Tjong-Khing is één van Nederlands bekendste kinderboekenillustratoren. Ook heeft hij zijn stempel op de Nederlandse stripgeschiedenis gedrukt. De op 4 augustus 1933 in Purworejo (Centraal-Java, voormalig Nederlands-Indië) geboren Thé studeerde aan de Seniriupa Kunstacademie in Bandoeng, waarna hij in 1956 per boot naar Nederland vertrok met het oog op werk. Na een reeks avondcursussen reclametekenen aan de Amsterdamse Kunstnijverheidsschool (de huidige Rietveldacademie), kwam hij in dienst van de legendarische Toonder Studio’s. 

Thé heeft tientallen strips gemaakt en vele duizenden illustraties voor tijdschriften, boekomslagen en kinderboeken. Tot zijn bekendste werken behoren de strips Arman en Ilva, Student Tijloos en Iris (alle drie met scenarist Lo Hartog van Banda), het kinderboek Kleine Sofie en Lange Wapper(met schrijfster Els Pelgrom) en het prentenboek Waar is de Taart? In 1984 werd zelfs een van zijn korte stripverhalen, Zuster Lydia en het geluk, tot korte film voor televisie bewerkt. In oktober 2022 verscheen Sprookjes van Godfried Bomans in een nieuw jasje met sfeervolle tekeningen van Thé. Van Arnon Grunberg is De lezer en zijn gigolo net verschenen en komt er een nieuw kinderboek van Toon Tellegen waarvoor Thé de illustraties maakt.

Rond 1976 stopte Thé met het tekenen van strips om zich volledig op (kinder)boekenillustraties toe te leggen, voor o.a. Guus Kuijer, Els Pelgrom, Dolf Verroen en Sylvia Vanden Heede. Voor zijn illustraties ontving hij meerdere Gouden en Zilveren Penselen, de Woutertje Pieterse Prijs, de Max Velthuis-prijs en de Duitse Jeugdliteratuurprijs. 

In 2020 keerde Thé even terug naar het medium waar het voor hem allemaal mee begon: met het stripproject De man die geen saxofoon mocht spelen.

Tentoonstelling

Een deel van de tentoonstelling is gewijd aan Thés jeugd, zijn komst naar Nederland en zijn jaren bij de Toonder Studio’s (1957-1975), waarvoor hij diverse strips maakte, van Ridder Leo van Zuylenburg tot Student Tijloos. Tevens zal er veel onbekend werk uit die tijd te zien zijn, alsmede zijn illustratiewerk voor tijdschriften als Pep, Donald Duck en Taptoe. Ook is zijn meest persoonlijke Toonder-strip te zien, de filosofisch getinte sf-reeks Arman en Ilva (1969-1975), popartstrip Iris (1968), zijn strips voor het undergroundtijdschrift Vrije Balloen uit het midden van de jaren zeventig en zijn recente terugkeer naar het medium strip. Ook is er is aandacht voor het maakproces van de strip, en de grote invloed van de cinema op het stripwerk van de filmkenner Thé Tjong-Khing. En natuurlijk is het werk te zien waarvan de meesten Thé kennen: zijn kinderboekenillustraties. Er zullen vele originelen te bewonderen zijn, waaronder nog niet eerder geëxposeerd werk. Daarnaast zijn er unieke props en personages op de tentoonstelling uit de stopmotion-animatiereeks Vos en Haas, naar de populaire boekenreeks die Khing maakte met schrijfster Sylvia Vanden Heede.

Sponsoring, bruikleengevers en publicatie

De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds 21, Stichting Beeldverhaal Nederland en Cultuurstimuleringsfonds Haarlem.

Belangrijkste bruikleengevers zijn Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum Den Haag, uitgeverij Sherpa, Submarine en particulieren als Rudy Vromans en Thé Tjong-Khing zelf. 

Bij de tentoonstelling verschijnt een kleine publicatie. In de museumwinkel zijn diverse boeken van Thé Tjong-Khing te koop. 

Khingspiratie

Wie jarig is, viert feest. En daarom heeft Khing vier jonge(re) illustratoren uitgenodigd om samen met hem in Verwey Museum Haarlem te exposeren. Van 7 april t/m 18 juni zijn dit Marloes De Vries en Emanuel Wiemans, en van 21 juni t/m 11 september nemen Janneke Ipenburg en Branco Suijkerbuijk hun plaats in. Alle vier werden ze persoonlijk geselecteerd door Khing, en allemaal zijn ze op de een of andere manier beïnvloed of geïnspireerd door de meester. 

‘Dat je dat niet ziet is niet erg, dat is juist goed,’ zegt Khing over het viertal. ‘Gelukkig voor hen tekenen ze me mij niet na. Dan zouden het kopieerders zijn, nu hebben ze hun eigen weg en eigen stijl gevonden.

Titel                           Thé Tjong-Khing: 90 jaar jong
Datum                      7 april – 11 september 2023
Waar                        Verwey Museum Haarlem, Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem
Tijd                            zondag en maandag 12 - 17 uur, dinsdag t/m zaterdag 11 - 17 uur


Met veel dank aan...